Աշոտ Գրիգորյան

Ալեքսանդր Թամանյանի անվան Ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտի հիմնադիր և առաջին տնօրեն (24.01.1990-10.02.2016 թթ.) Աշոտ Գրիգորյանը (Աշոտ Հայկազուն) ծնվել է 1948 թվականին Արմավիրում: 1967 թվականին ոսկե մեդալով ավարտել է Արմավիրի թիվ 2-րդ միջնակարգ դպրոցը, 1973թ.-ին՝ Երևանի Կարլ Մարքսի անվան պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ճարտարապետության ֆակուլտետը: 1985-ին նա Մոսկվայի ճարտարապետության ինստիտուտի բարձրագույն վերապատրաստման հատուկ ֆակուլտետում ստացել է «ճարտարապետություն և քաղաքաշինություն» մասնագիտացում, իսկ 1988թ-ին նույն ինստիտուտում պաշտպանել է «Բնակելի միջավայրի տիպաբանությունը» թեմայով ատենախոսությունը և ստացել ճարտարապետության թեկնածուի գիտական աստիճան: 1985 թվականից աշխատանքին զուգահեռ դասախոսում է Երևանի Ճարտարապետության և շինարարության պետական համալսարանում (ԵրՃՇՊՀ): Աշոտ Գրիգորյանը սեփական նախաձեռնությամբ և իր իսկ մշակած նախագիծ-առաջարկով դիմում է պետական իրավասու ատյաններին և 1990 թվականին հիմնում է Հայաստանի ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտը, որը ղեկավարում է շուրջ քառորդ դար և որտեղ շարունակում է աշխատել մինչ օրս: Նա 1998 թվականից Հայաստանի ինժեներական ակադեմիայի թղթակից անդամ է, 2010-ից՝ իսկական անդամ: 2007 թվականից Երևանի Ճարտարապետության և շինարարության պետական համալսարանի պրոֆեսոր է: «Խորհրդանշանային մտածողությունը հայ ճարտարապետության մեջ» թեմայով աշխատանքի համար 2007 թվականին Ա. Գրիգորյանին շնորհվել է ճարտարապետության դոկտորի գիտական աստիճան, 2010 թվականից Ճարտարապետության և շինարարության պետական համալսարանի Ճարտարապետության և շինարարության գծով գիտական աստիճան շնորհող մասնագիտական խորհրդի անդամ է, 2013-ին ընտրվել է Ռուսաստանի Դաշնության բնական գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ, 2019 թվականից Երևանի գեղարվեստի ակադեմիաի հոգաբարձուների և գիտական խորհուրդների անդամ է: Նա Հայաստանի ճարտարապետների (1980թ.), նկարիչների (1975թ.), դիզայներների (1990) և ժուռնալիստների (1995) միությունների և միջազգային մի շարք ասոցիացիաների անդամ է: Աշոտ Գրիգորյանը ավելի քան 250 գիտամասսայական և հրապարակախոսական հոդվածների հեղինակ է: Նա հայ մշակույթի և ճարտարապետության պատմությունն ու տեսական ձեռքբերումները բարձր մակարդակով ու հանրամատչելի ներկայացրել է հանրապետական լրատվամիջոցներով՝ ռադիոյով, հեռուստատեսությամբ: Սիրած մասնագիտությանը վերաբերող նրա հեղինակած հոդվածները հրատարակվել են Հայաստանում և արտերկրում լույս տեսնող տարբեր հանդեսներում: Նա մասնակցել է հանրապետական և միջազգային տասնյակ գիտաժողովների: Աշոտ Գրիգորյանը նաև մի շարք գրքեր է խմբագրել (Ա.Զարյան,«Լեոնարդո դա Վինչիի հայկական վարկածը», «Ճարտարապետ Բահովադին», Գ.Դիբան «Ճարտարապետություն հաշմանդամների համար», Ա.Սիրունյան «ՀՀ քաղաքաշինական օրենքը» և այլն): Հայ ճարտարվեստի պատմության ուսումնասիրման ու զարգացման գործում ևս նա բերել է իր համեստ ներդրումը, հեղինակելով և հրատարակելով այնպիսի արժեքավոր աշխատանքներ, ինչպիսիք են «Խորհրդանշանային մտածողությունը հայ ճարտարապետությունում» (2005), «Տարվա նախագիծ և կառույց» (2008), «Երկրածին հորինվածքներ» (2011), «Իմ տունը բնության մասնիկն է» (2011), «Արարենք մեկտեղ-1» (2011), «Արարենք մեկտեղ-2» (2014), «Պանթեոնի խնկաբույրը» (2015), «Ճարտարապետ Հայկ Ասատրյան» (2015), «Հայոց ազգին պարտեզի գանձերը, Պալյաններ» (2017), «Ճարտարապետ Ռոմեո Ջուլհակյան» (2020) մենագրությունները: Աշոտ Գրիգորյանի ստեղծագործության մեջ առանձին տեղ ունեն նրա գեղանկարչական և գրաֆիկական աշխատանքները: Նման աշխատանքների ցուցադրությունը նա սկսել է դեռևս 1973 թվականից (Երևան, Մեծամոր, Դիլիջան, Արմավիր, Մոսկվա, Գրենոբլ և այլն): 2004-ին Երևանի Նկարչի տանը կազմակերպվեց նրա գրաֆիկական աշխատանքների (կոլաժ) անհատական ցուցահանդեսը: Դրանցից մի քանիսով նա մասնակցել է տարբեր ցուցահանդեսների, այդ թվում՝ 2007-ին Փարիզի արվեստների միջազգային կենտրոններում, 2008-ին Երևանի նկարիչների տանը (հոբելյանական ցուցահանդես), 2009-ին գրաֆիկայի հանրապետական ցուցահանդես Երևանի նկարիչների տանը, 2010-ին Վենետիկի արվեստների միջազգային բիենալեի հայկական տաղավարում, 2011-ին մեկ աշխատանքի ցուցահանդես, Երևանի ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտում: Անհատական ցուցահանդեսներ է կազմակերպել նաև 2012-ին Վանաձորի պատկերասրահում, 2013-ին Մոնրեալում (Կանադա): Նրա աշխատանքները տեղ են գտել Հայաստանի, Ռուսաստանի, Կանադայի, Իտալիայի մասնավոր հավաքածուներում: Աշոտ Գրիգորյանը 1990 թվականից սկսած հայ մշակույթն ու ճարտարապետությունը ներկայացնող ավելի քան 120 ցուցահանդեսներ է կազմակերպել: Նրա անմիջական ղեկավարությամբ ու կազմակերպչական ջանքերի շնորհիվ հայ ճարտարվեստը բարձր մակարդակով ներկայացվել է Հայաստանում, Իրանում, Թուրքիայում, Հունաստանում, Իտալիայում, Ֆրանսիայում, Պորտուգալիայում, ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանում, Սլովենիայում, Կանադայում և այլուր: Նա հեղինակ է նաև ճարտարապետական մի շարք նախագծերի և իրականացումների, այդ թվում՝ հայ-իտալական բարեկամությունը խորհրդանշող հուշարձանի (Բարի, Իտալիա, 2013), Հրանտ Դինքի մահարձանի (Ստամբուլ, Թուրքիա, 2007 ), «Անի» բազմաֆունկցիոնալ թաղամասի (Ծաղկաձոր, 2005-2008), Հայոց մեծ եղեռնի 100-ամյակին նվիրված խաչքարի (Կալինինգրադ, Ռուսաստան, 2010), բանաստեղծ Հրանտ Նազարյանցի հուշարձանի (Բարի, Իտալիա, 2001) և այլն: Աշոտ Գրիգորյանը մի շարք միջազգային ցուցահանդեսների դափնեկիր է (Երիտասարդ ճարտարապետների ստեղծագործությունների, Մոսկվա 1983, «Տարվա լավագույն նախագիծ», Մոսկվա 1984, Սոֆիա «Ինտերարխ-85», 1985 և այլն): Պարգևատրվել է ՀՀ մշակույթի (2007), գիտության (2008), քաղաքաշինության (2009) նախարարությունների ոսկե մեդալներով, «Արշիլ Գորկի» (2016), «Ճարտարապետ Մոմիկ» (2017) մեդալներով: 2015 թվականին ՀՀ նախագահի հրամանագրով Աշոտ Գրիգորյանը պարգևատրվել է «Անանիա Շիրակացի» մեդալով, 2020թ. նրան շնորհվել է ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչում: